Als ik aan anderen vertel dat ik levensboeken maak, merk ik dat niet iedereen weet wat ik daarmee bedoel. Daarom wil ik hier uitleggen wat een levensboek is wat het nut ervan kan zijn.

Een levensboek is een verzameling waardevolle herinneringen die zijn vastgelegd in een boek. 

We hebben allemaal momenten waarop we terugblikken op (een deel van) ons leven. Momenten dat we de tijd nemen om te zien wat het leven ons gebracht heeft, welke lessen we kunnen trekken en of het in de toekomst anders kan. Dit gebeurt vaak bij belangrijke mijlpalen of tijdens een moeilijke periode. Ook op latere leeftijd kijken we terug op ons leven, omdat we betekenis willen geven aan wie we zijn, wat we hebben meegemaakt en wat we willen nalaten aan de generaties na ons.

In een levensboek wordt het proces van terugblikken tastbaar gemaakt. De ‘waardevolle herinneringen’ kunnen over het hele leven gaan, van geboorte tot nu, maar ook over een bepaalde periode of een bepaald onderwerp, zoals werk of hobby.

Enkele voorbeelden zijn:

• Herinneringen over familie, school, woonplaats, huwelijk, kinderen of geloof
• Gedichten, citaten, songteksten
• Stukjes geschiedenis, levenslessen, mooie verhalen
• Foto’s, tekeningen, kaarten of andere documenten

Een levensboek kan dus een biografie, fotoalbum, geschiedenisboek, verzamelalbum en poëziealbum in één zijn. Het is een persoonlijk boek wat in principe alleen voor de hoofdpersoon en eventueel voor zijn of haar dierbaren wordt gemaakt. Het wordt dus niet uitgegeven en komt ook niet in een winkel.

Nut van een levensboek

Omdat een levensboek veel verschillende onderwerpen kan bevatten, kan het ook op veel verschillende manieren worden gebruikt.

Allereerst is het een mooi herinneringsboek. Er komt een moment dat de hoofdpersoon er niet meer is en dan hebben zijn of haar naasten door het levensboek een blijvende herinnering aan hun dierbare.

Maar een levensboek kan ook helpen wanneer herinneringen in de toekomst steeds minder zullen worden, zoals bij dementie. De hoofdpersoon kan het levensboek  dan gebruiken om herinneringen langer vast te houden, zie ook het kopje 'Herinneringen ophalen bij dementie' verder op deze website.  

De verhalen over de tijd van ouders en grootouders spreken jongere generaties vaak erg aan, het leven was toen zo anders. Het is leerzaam en leuk om meer te weten over de familiegeschiedenis. De hoofdpersoon kan op deze manier verhalen en levenslessen doorgeven die anders misschien verloren zouden gaan.

Zoals ik hierboven al heb geschreven, is het terugblikken op het leven een proces. Dat proces doet wat met ons, het kan allerlei emoties naar boven brengen. Door de herinneringen vast te leggen in een levensboek kunnen ze letterlijk een plekje krijgen en verwerkt worden. 

Ook kan een levensboek zingeving bieden. Wanneer alles op een rijtje wordt gezet is het mogelijk om de rode draad van het leven te vinden. Zijn er terugkerende thema’s? Wat was belangrijk in mijn leven?

Als laatste kan het levensboek het de band met anderen versterken. Samen door het boek bladeren geeft andere gespreksonderwerpen en diepere gesprekken. Door het delen van herinneringen ontstaat er meer wederzijds begrip.

Zoals u ziet zijn verschillende redenen om een levensboek te laten maken.  Voor de een ligt de nadruk op de serieuze kant en voor de ander is het gewoon ‘voor de leuk’. Het maakt niet uit, alles kan en niets moet. Ook dat maakt ieder levensboek uniek.